Την Παρασκευή 21 Μαρτίου 2014, το τμήμα Β2 του Γενικού Λυκείου Ευκαρπίας συμμετείχε στην παγκόσμια διεξαγωγή του πειράματος του Ερατοσθένη κατά την διάρκεια της 6ης διδακτικής ώρας του ωρολογίου προγράμματος. Η δραστηριότητα πραγματοποιείται στο πλαίσιο δράσεων του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Open Discovery Space και Inspiring Science Education ( http://www.opendiscoveryspace.eu) του οποίου εταίροι, μεταξύ άλλων είναι το Γραφείο της UNESCO και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Υ.ΠΑΙ.Θ. Το πείραμα ανάλαβε να εντάξει στο ωρολόγιο πρόγραμμα και να υλοποιήσει ο καθηγητής του σχολείου κος Γκάτσης, Μαθηματικός.
Λίγα λόγια για τον Ερατοσθένη και το πείραμα
Ένα από τα πιο σημαντικά πειράματα που πραγματοποιήθηκε στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν η μέτρηση της περιφέρειας της γης από τον Ερατοσθένη τον 3ο π. Χ. αιώνα. Ο Ερατοσθένης πληροφορήθηκε ότι στη Συήνη (σημερινό Ασουάν) ο ήλιος κατά το μεσημέρι του θερινού ηλιοστασίου ρίχνει τις ακτίνες του κάθετα στον ορίζοντα και φωτίζει τον πυθμένα ενός πηγαδιού. Την ίδια στιγμή στην Αλεξάνδρεια οι ακτίνες του ηλίου σχηματίζουν μια γωνία 7ο 12' (δηλαδή το 1/50 ενός πλήρους κύκλου) με την κατακόρυφο του τόπου. Ο Ερατοσθένης προσέλαβε βηματιστές που μέτρησαν την απόσταση μεταξύ της Αλεξάνδρειας και της Συήνης και τη βρήκαν 5000 στάδια. Αν η γωνία λοιπόν των 7ο 12' αντιστοιχούσε σε απόσταση 5000 στάδια, ο Ερατοσθένης με απλά μαθηματικά υπολόγισε ότι η περιφέρεια της Γης πρέπει να είναι 252.000 στάδια δηλαδή 39.690 χιλιόμετρα. Ο Ερατοσθένης με μόνα εργαλεία τη σκέψη του και μια ράβδο κατάφερε να μετρήσει 2.200 χρόνια πριν τη περίμετρο της Γης με εντυπωσιακή ακρίβεια. Δεδομένου ότι η πραγματική τιμή της περιφέρειας της Γης στον Ισημερινό είναι 40.075 χιλιόμετρα η απόκλιση των μόλις 385 χιλιομέτρων της μέτρησης του Ερατοσθένη από τη πραγματική τιμή είναι αξιοσημείωτη.
Οι μαθητές έλαβαν ένα δισέλιδο με πληροφορίες για το πείραμα, ένα φύλλο εργασίας και αφού χωρίστηκαν σε ομάδες ανάλαβαν να κάνουν τις μετρήσεις. Ένας μαθητής από κάθε ομάδα έκανε τις μετρήσεις ενώ ο άλλος τις κατέγραφε ελέγχοντας την ορθότητά τους. Κάποιος μαθητής ορίστηκε να κρατά τον χρόνο διαδοχής των μετρήσεων. Έγινε εκτεταμένη συζήτηση για τα πιθανά σφάλματα και το αντίκτυπό τους στο τελικό αποτέλεσμα ενώ αυθόρμητα προέκυψαν απορίες για τον συνδυασμό των δεδομένων και την επεξεργασία τους και έγινε σύνδεση με άλλα μαθήματα αλλά και προγενέστερες γνώσεις.
Οι μαθητές έδειξαν ενδιαφέρον και πολλοί συνέχισαν να ασχολούνται με το πείραμα ακόμα και κατά τη διάρκεια του διαλείμματος.
Η μέτρησή μας (μετά τους κατάλληλους υπολογισμούς) έδωσε ως περίμετρο της Γης τον αριθμό 41567,240834 χιλιόμετρα, όπου η σκιά μετρήθηκε στα 81,3 εκατοστά την στιγμή μέτρησης που είχε οριστεί από τους διοργανωτές. Επίσης ανταλλάξαμε πληροφορίες και μετρήσεις με το 1ο ΕΠΑΛ Λουτρακίου για τον υπολογισμό της περιμέτρου. Ο υπολογισμός έγινε και τον συνδυασμό των μετρήσεών μας με τις μετρήσεις του 1ου ΕΠΑΛ Λουτρακίου αλλά και με την μέτρηση της απόστασης από τον Ισημερινό.
